Du lịch làng gốm Phù Lãng: Còn nhiều trăn trở

Vẻ đẹp tự nhiên, dân giã

Làng Phù Lãng là một điển hình của làng nông thôn Bắc Bộ, với nhiều điểm du lịch văn hoá.

Đến làng gốm Phù Lãng, dọc hai bên con đường làng bêtông quanh co, du khách dễ nhận ra nét đặc trưng của làng nghề gốm vùng nông thôn Bắc Bộ với những đống củi, ngôi nhà gạch trần, mái ngói nhấp nhô.

Ở trên sân nhà, bờ ruộng hay dọc các lối đi, sản phẩm của nghề gốm với những tiểu, quách, chậu cảnh, bình gốm, chum vại xếp hàng tầng tầng lớp lớp. Cái còn ướt đỏ màu đất, cái đã phơi màu bạc phếch, cái đã qua lò nung lên nước bóng loáng.

Chị Nguyễn Thị Thủy, cán bộ văn hóa xã Phù Lãng, đồng thời cũng là chủ lò gốm, cho biết nghề gốm Phù Lãng được hình thành và phát triển ở đây vào khoảng thời Trần, thế kỷ XIV.

Chị cho biết, theo sách Kinh Bắc-Hà Bắc, ông tổ nghề gốm Phù Lãng là Lưu Phong Tú. Vào cuối thời Lý, ông được triều đình cử đi sứ sang Trung Quốc và học được nghề làm gốm về truyền dạy cho người trong nước.

Từ năm 2008 đến nay, do khủng hoảng kinh tế nên hàng mỹ thuật giảm mạnh, hiện cả làng chỉ có khoảng 10 lò gốm hoạt động.

Làng nghề xóm “bờ sông” nằm ven sông Cầu tập trung đến một nửa số lò gốm do thuận tiện vận chuyển nguyên liệu và sản phẩm đi tiêu thụ. Điểm nổi bật của gốm nơi đây là sản phẩm truyền thống như niêu đất, chum, vại, lọ, bình, tiểu, quách.

Sản phẩm gốm Phù Lãng có màu đặc trưng hồng đỏ gạch, trong khi đó sản phẩm của gốm Thổ Hà có nguyên liệu là đất sét xanh còn Bát Tràng là sét trắng.

Nét đặc trưng nổi bật của gốm Phù Lãng là sử dụng phương pháp đắp nổi theo hình thức chạm kép, màu men tự nhiên, bền và lạ; dáng của gốm mộc mạc, thô phác nhưng khỏe khoắn, chứa đựng vẻ đẹp nguyên sơ của đất với lửa, và rất đậm nét của điêu khắc tạo hình.

Gốm mỹ thuật hội nhập

Về sản phẩm gốm của làng nghề, theo chị Thủy, gốm Phù Lãng hiện nay có hai dòng sản phẩm chính là gốm truyền thống và gốm mỹ thuật.

Gốm mỹ thuật mới xuất hiện từ năm 1998 khi có những nghệ nhân thế hệ mới được đào tạo từ trường mỹ thuật. Người khởi đầu cho dòng sản phẩm này là anh Vũ Hữu Nhung, hiện là giảng viên trường Đại học Mỹ thuật Hà Nội.

Hiện cả làng gốm có 6 người đã học các trường mỹ thuật và với kiến thức được học, họ đang thổi hồn vào đất, sáng tạo và phát triển những tinh hoa của nghề gốm với nghệ thuật tạo hình khối, hoa văn.

Các nghệ nhân đã tạo ra được nhiều sản phẩm và mẫu gốm mới như tranh gốm, lọ hoa gốm, ấm chén gốm, gốm trang trí, gốm ốp tường, lư hương... đã và đang được khách thập phương quan tâm, đón nhận.

Những sản phẩm gốm mỹ thuật gắn liền với tên các nghệ nhân như anh Vũ Hữu Nhung với thương hiệu gốm Nhung, anh Nguyễn Minh Ngọc với thương hiệu gốm Ngọc…. và họ thực sự tạo nên nét mới của làng gốm.

Từ khi xuất hiện những xưởng gốm mỹ thuật, du khách đến với làng nghề Phù Lãng nhiều hơn. Khách đi tour được dẫn thẳng tới các xưởng gốm thăm các công đoạn làm nghề và chọn mua sản phẩm.

Du lịch: Còn nhiều trăn trở

Nằm ven quốc lộ 18, trên đường đi Vịnh Hạ Long và thuộc trong vùng Kinh Bắc với nhiều điểm du lịch văn hóa, Phù Lãng có nhiều tiềm năng phát triển du lịch.

Anh Vũ Minh Chiên, chuyên viên điều hành Công ty du lịch Vinatour cho hay, khoảng hơn một năm lại đây, dân du lịch “bụi” rất mê đến Phù Lãng bởi mỗi góc vườn, mỗi con đường, mỗi bờ rào là một khuôn hình bình dị, cùng những sản phẩm gốm mộc mạc hấp dẫn du khách.

Khách du lịch quốc tế đến đây chủ yếu là mua sản phẩm mỹ thuật, bởi vì đây là những món đồ nhỏ gọn. Còn những người khách đặc biệt đam mê, họ sẽ đặt hàng mua theo dạng hàng xuất khẩu.

Do đặc trưng của gốm Phù Lãng là dáng gốm mộc mạc, thô phác, chứa đựng vẻ đẹp nguyên sơ của đất và đậm nét điêu khắc nên mua làm quà chủ yếu là khách nội địa.

Hiện nay du lịch đến làng gốm Phù Lãng vẫn mang tính tự phát, chưa phát triển chuyên nghiệp như ở làng gốm Bát Tràng. Bên cạnh đó, hạ tầng giao thông còn khó khăn, cơ sở vật chất chưa phát triển.

Làng gốm Phù Lãng hội tụ đầy đủ tiềm năng để phát triển thành điểm du lịch, tuy nhiên, cần có sự đầu tư xứng đáng về hạ tầng cũng như hoạt động quảng bá, xúc tiến du lịch./.